Gist, genen en biobrandstoffen
Avondlezing door prof.dr. Jack Pronk, georganiseerd door de Rotterdamsche Chemische Kring.
Georganiseerd als Zoom-meeting.
Samenvatting
De mensheid maakt al vele millennia gebruik van bacteriën, schimmels en gisten voor de productie van een grote verscheidenheid van producten. Aanvankelijk werd daarbij alleen geput uit de gigantische verscheidenheid van micro-organismen die ons door de natuur wordt aangeboden. In de afgelopen eeuw zijn wetenschap en industrie er steeds meer toe overgegaan om in te grijpen in het genetisch materiaal van micro-organismen. Producten van genetische gemodificeerde micro-organismen zijn niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven.
Recente doorbraken in de synthetische biologie openen nieuwe mogelijkheden voor snelle, uitgebreide genetische modificatie (“genome editing”), onder andere door toepassing van de nieuwe, revolutionaire CRISPR-techniek. Deze doorbraken kunnen niet alleen worden ingezet voor modificatie van het DNA van micro-organismen, maar ook voor dat van planten en zoogdieren – waaronder de mens. Dit roept niet alleen technische uitdagingen en mogelijkheden, maar ook interessante ethische vragen op.
Mijn onderzoek aan de TU Delft richt zich op het begrijpen en verbeteren van bakkersgist (Saccharomyces cerevisiae), een micro-organisme dat o.a. op zeer grote schaal wordt toegepast voor de productie van biobrandstoffen. Aan de hand van voorbeelden uit ons onderzoek zal ik illustreren hoe we genetische modificatie, genetische modificatie en ook het lezen (“sequencen”) van DNA kunnen gebruiken om bakkersgist geschikt te maken voor nieuwe toepassingen in de industrie. Dit onderzoek is vaak in nauwe samenwerking met industriële partners. Indien de tijd het toelaat zal ik ook ingaan op de uitdagingen en voordelen van het intensief samenwerken van universitaire en industriële wetenschappers.
Ik ga tijdens mijn verhaal heel graag in op vragen vanuit het publiek, aarzel dus niet om me te onderbreken.
Curriculum vitae
Jack Pronk (1963) is hoogleraar Industriële Microbiologie en leidt de Afdeling Biotechnologie aan de TU Delft. Zijn onderzoek richt op het begrijpen en verbeteren van de prestaties van micro-organismen in industriële processen en integreert kwantitatieve fysiologie, genoom-wetenschappen, synthetische biologie en laboratorium-evolutie. Jack is (co-)auteur van 270 wetenschappelijke publicaties en uitvinder op 25 patentaanvragen. Van 2003-2014 leidde hij het “Kluyver Centre for Genomics of Industrial Fermentation”, een samenwerkingsverband van academische onderzoeksgroepen en bedrijven dat mede werd gefinancierd door de Nederlandse regering. Resultaten van het onderzoek dat Jack met collega’s en studenten uitvoerde aan het “ombouwen” van gist voor productie van biobrandstoffen uit landbouwafvalstromen en voor het verhogen van productopbrengsten uit suikerhoudende grondstoffen worden op industriële schaal toegepast. Jack is een gepassioneerd docent en coach en ontving in 2015 de Leermeesterprijs van de TU Delft. In 2019 ontving hij de Stevinprijs, de hoogste onderscheiding voor toepassingsgeïnspireerd onderzoek in Nederland en in 2020 werd hij gekozen als lid van de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen (KNAW).
Introducé(e)s zijn van harte welkom.
Graag vooraf bericht als u verwacht te komen.
Stuur daartoe een mail naar chemischekringrotterdam@gmail.com.
